Logo
Bu sayfayı yazdır

Çemberlere Eşit Uzaklık 03/03/2014

Soru

\(a<b\) olmak üzere, şekildeki gibi yarıçapları sırasıyla \(a\) ve \(b\) olan \(O_1\) ve \(O_2\) merkezli çemberler birbirine dıştan teğettir.

Haftanın Sorusu 19

Çemberlerin ortak dış teğeti olan \(d\) doğrusu üzerinde bir \(A\) noktası alınıp merkezlerle birleştiriliyor. Çizilen doğru parçaları çemberleri şekildeki gibi \(B\) ve \(C\) noktalarında kesiyor. \[|AB|=|AC|=x\] olduğuna göre, \[x = \frac{{2ab}}{{a + b + 2\sqrt {2ab} }}\] olduğunu kanıtlayınız.
Ayrıca ek olarak \(AO_{1}O_{2}\) üçgeninin alanının \[|A{O_1}{O_2}| = \frac{{\sqrt 2 ab\left( {a + b + \sqrt {2ab} } \right)}}{{a + b + 2\sqrt {2ab} }}\] formülü ile bulunabileceğini gösteriniz.

Çözüm

Şekildeki gibi çemberlerin merkezleri ile teğetin değme noktalarını birleştirelim.

h19-1

\(ADO_1\) dik üçgeninde \[|AD|=\sqrt{x^2+2ax}\] \(AEO_2\) dik üçgeninde \[|AE|=\sqrt{x^2+2bx}\] bulunur. 

Şimdi aşağıdaki şekildeki gibi çemberlerin merkezlerini birleştirelim. Ayrıca \(O_1\) den geçen \(d\) ye paralel olan \([FO_1]\) nı çizelim.

hf19-2

\(|FO_{2}|=b-a\) ve \(|O_{1}O_{2}|=a+b\) olduğundan \[|FO_1|=|DE|=\sqrt{4ab}\] bulunur. \(|AD|+|AE|=|DE|\) olduğundan \[\sqrt {{x^2} + 2ax}  + \sqrt {{x^2} + 2bx}  = \sqrt {4ab} \] olur. Her iki tarafında karesini alırsak 

\[\begin{array}{l}
{x^2} + 2ax + {x^2} + 2bx + 2\sqrt {\left( {{x^2} + 2ax} \right) \cdot \left( {{x^2} + 2bx} \right)} = 4ab\\
\Rightarrow {x^2} + 2ax + {x^2} + 2bx - 4ab = - 2\sqrt {\left( {{x^2} + 2ax} \right) \cdot \left( {{x^2} + 2bx} \right)}
\end{array}\] denklemi elde edilir. Bu denklemde \({x^2} + 2ax = m\) ve \({x^2} + 2bx = n\) alırsak, \[m + n - 4ab =  - 2\sqrt {mn} \] biçimini alır. Her iki tarafın karesi alırsak 

\[\begin{array}{l}
{m^2} + 2mn + {n^2} - 8ab\left( {m + n} \right) + 16{a^2}{b^2} = 4mn\\
\Rightarrow {\left( {m - n} \right)^2} - 8ab\left( {m + n} \right) + 16{a^2}{b^2} = 0
\end{array}\] elde edilir. \(m\) ve \(n\) değerlerini yerini yazıp düzenlersek, \[{x^2}\left( {{a^2} + {b^2} - 6ab} \right) - x\left( {4ab\left( {a + b} \right)} \right) + 4{a^2}{b^2} = 0\] ikinci derece denklemi elde edilir. Bu denklem için diskriminant \[\Delta  = 108{a^3}{b^3}\] bulunur. Böylece denklemin kökleri \[{x_{1,2}} = \frac{{2ab\left[ {(a + b) \pm 2\sqrt {2ab} } \right]}}{{{a^2} + {b^2} - 6ab}}\] olur. İfadeyi, pay kısmında yer alan \({(a + b) \pm 2\sqrt {2ab} }\) ifadesinin eşleniği ile genişletirsek \[\frac{{2ab\left[ {(a + b) \pm 2\sqrt {2ab} } \right]}}{{{a^2} + {b^2} - 6ab}} \cdot \frac{{(a + b) \mp 2\sqrt {2ab} }}{{(a + b) \mp 2\sqrt {2ab} }} = \frac{{2ab}}{{(a + b) \mp 2\sqrt {2ab} }}\] elde edilir. O halde bu denklemin kökleri \[{x_{1,2}} = \frac{{2ab}}{{(a + b) \mp 2\sqrt {2ab} }}\] dir. \(x\) değeri bir uzunluk olarak pozitif olacağından, sorumuzda verilen \(x\) için \[x = \frac{{2ab}}{{a + b + 2\sqrt {2ab} }}\] olduğu kanıtlanmış olur.

\(AO_{1}O_{2}\) üçgeninin kenar uzunlukları \(|AO_{1}|=a+x\), \(|AO_{2}|=b+x\) ve \(|O_{1}O_{2}|=a+b\) olduğundan \[u=a+b+x\] olur. Heron alan formülü kullanılırsa \[|A{O_1}{O_2}| = \sqrt {abx\left( {a + b + x} \right)} \] olduğu görülür. Elde ettiğimiz \(x\) değeri yerine yazılıp bu eşitlik düzenlenirse istenilen \[|A{O_1}{O_2}| = \frac{{\sqrt 2 ab\left( {a + b + \sqrt {2ab} } \right)}}{{a + b + 2\sqrt {2ab} }}\] formülü elde edilir.

Son Düzenlenme
Öğeyi Oyla
(2 oy)
Watewatik 2012 - Barış DEMİR